Księga Jonasza 1,1 – 4,11

Księga Jonasza to nie tyle księga napisana przez Jonasza, co opowiadająca o tym proroku. Jej autor jest anonimowy, nieznana jest także data powstania księgi. Ktokolwiek i kiedykolwiek przyczynił się do jej powstania, opowiedział, z Bożego natchnienia, historię o proroku, który uciekał przed zleconą mu misją – i którego życie może być przyczynkiem do refleksji i inspiracją dla ludu Bożego.

Prorok Jonasz działał w czasach króla Jeroboama II (2 Krl 14,25) jednego z ważniejszych władców Izraela (północnego królestwa), w czasie względnego dobrobytu i pokoju, jaki zapanował dzięki zmniejszeniu się znaczenia Asyrii, dominującej wówczas na Bliskim Wschodzie. Stolicą Asyrii była właśnie Niniwa, do której został posłany prorok z przesłaniem o nadchodzącym sądzie i zniszczeniu. Całkowity upadek Niniwy, a zatem i Asyrii, uwolniłby Izrael i Judę od największego zagrożenia, z jakim musieli borykać się od wielu lat. I jak wiemy z historii – o czym wiedział także autor księgi – kilkadziesiąt lat później, kiedy Asyria znowu odzyskała swą potęgę, najechała królestwa Izraela i Judy, unicestwiając pierwsze i niemal niszcząc drugie.

Dlatego czytelnicy księgi doskonale rozumieli decyzję Jonasza, aby zamiast do Niniwy, udać się w przeciwną stronę – do Tarszyszu (w dzisiejszej Hiszpanii), odmawiając Asyryjczykom choćby szansy na upamiętanie. Lecz ucieczka od woli Bożej nie może być skuteczna, o czym przekonuje się Jonasz, gdy na morzu rozpętuje się straszliwy sztorm. Jego prośba, aby wyrzucić go za burtę może być zarówno próbą uratowania niewinnych marynarzy, jak i pewnego rodzaju „próbą samobójczą”, mającą ostatecznie uwolnić go od niepożądanej misji.

Trzy dni, które spędził we wnętrzu ryby są czasem nawrócenia proroka – uznania Bożej wielkości i podporządkowania się Jego woli. I gdy ostatecznie głosi mieszkańcom Niniwy przesłanie o nadchodzącym sądzie Bożym, a oni istotnie decydują się upamiętać, na pierwszy plan wysuwa się pytanie o zakres Bożego miłosierdzia. Czy Bóg może okazać łaskę każdemu, nawet tym, którzy pozornie nie mają żadnego miejsca w Jego planach? Czy Bóg może zbawić każdego, nawet tych, którzy w przyszłości obrócą się przeciw ludowi Bożemu? Czy Bóg jest Bogiem tylko Izraelitów, czy też wszystkich ludzi na ziemi?

Zwróć uwagę: Jezus odwoływał się do postaci Jonasza, gdy mówił o znaku, jaki otrzymają Jego współcześni (Mt 12,39; 16,4).

Tekst w przekładzie Biblii Tysiąclecia na portalu wBiblii.pl.