Księga Kaznodziei 7,1 – 12,14

Druga część księgi kontynuuje trudną, ale szczerą prezentację wniosków, do jakich doszedł Kaznodzieja obserwując ludzkie życie i świat wokół siebie. I coraz wyraźniej zaznacza się ważny – a w kontekście tej księgi wręcz kluczowy – rozdźwięk między nieprzewidywalnością i bolesną zmiennością ludzkiego życia, a Bożą opatrznością i Jego stałością, gdyż Bóg zawsze spełnia swoją wolę, tak, jak zaplanował.

Współczesny człowiek, domagający się wyjaśnienia wszystkich wątpliwości i odpowiedzi na każde pytanie, może potraktować to jako wyrzut i porażkę, ale nie Kaznodzieja. Dla niego to właśnie jest najważniejszym wnioskiem ze wszystkich jego doświadczeń i rozmyślań: to, jak funkcjonuje ten świat pozostaje niezgłębione dla ludzkiego umysłu. Bóg jest wszechmocny i wszechwiedzący, a Jego opatrzność niezawodna: i choć czasami potrafimy dostrzec zarys Jego planu, nigdy nie pojmiemy go do końca; więc zamiast bezskutecznie dociekać tego, co niepojęte czy też bezsilnie próbować odmienić to, co niezmienne. Lepiej jest zaakceptować Bożą opatrzność i cieszyć się tym, co mamy bezpośrednio przed sobą: codziennymi zajęciami i radościami życia.

Ostatecznie Kaznodzieja dochodzi do wniosku, którzy przenika całą literaturę mądrościową: początkiem prawdziwej mądrości jest bojaźń Boża. A właściwie rozwija ten myśl dalej, aż do jej naturalnego końca: także zwieńczeniem prawdziwej mądrości jest bojaźń Boża. Nawet najmądrzejszy człowiek nie doda nic do tego, co jest dostępne już dla tych, których uznajemy za ludzi „prostych”, a jego wysiłki, wiedza i rozmyślania jedynie uświadomią mu, jak wiele cierpienia jest wokół.

W tym sensie Księga Kaznodziei jest potwierdzeniem nauczania wszystkich innych ksiąg Pisma Świętego: jedynie w Bogu jest możliwe odnalezienie spełnienia w życiu, lecz nie dzięki mądrości i swoim dziełom, ale bojaźni przed Stwórcą i Panem świata. Tym, co odróżnia tę księgę od pozostałych jest to, iż jej autor doszedł do tego wniosku własną, okrężną drogą. A potem napisał o tym, aby wszyscy inni mogli przekonać się, dokąd prowadzi ta droga i że mogą dotrzeć tam o wiele szybciej i prościej, oszczędzając sobie wielu bolesnych refleksji.

Zwróć uwagę: Obraz mądrości prezentowany w Księdze Kaznodziei odbiega od tego, jaki znajdujemy w Księdze Przypowieści. Tam mądrość jest kobietą, która wzywa wszystkich, aby weszli w jej progi, tu jest nieuchwytną przewodniczką, która mimo iż zawodzi, prowadzi do celu.

Tekst w przekładzie Biblii Tysiąclecia na portalu wBiblii.pl.